Ngày 01 tháng 07 năm 2013, Luật Hợp tác xã số 23/2012/QH13 được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khoá XIII, kỳ họp thứ 4 thông qua ngày 20 tháng 11 năm 2012 có hiệu lực thi hành, thay thế Luật Hợp tác xã số 18/2003/QH12 ngày 26 tháng 11 năm 2003.Trong đó, Luật Hợp tác xã 2012 có những điểm mới so với Luật Hợp tác xã 2003 như sau:
Hợp tác xã là tổ chức kinh tế tập thể, đồng sở hữu, có tư cách pháp nhân, do ít nhất 07 thành viên tự nguyện thành lập và hợp tác tương trợ lẫn nhau trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm nhằm đáp ứng nhu cầu chung của thành viên, trên cơ sở tự chủ, tự chịu trách nhiệm, bình đẳng và dân chủ trong quản lý Hợp tác xã. So với Luật Hợp tác xã 2003, Luật Hợp tác xã 2012 xác định rõ ràng hơn bản chất của Hợp tác xã; khắc phục những khó khăn, tồn tại của Luật Hợp tác xã 2003. Cụ thể, năm 2008 Việt Nam có 14.500 Hợp tác xã , thì đến năm 2009 con số này là 13.552 Hợp tác xã và năm 2010, giảm dần chỉ còn 12.249 Hợp tác xã còn hoạt động. Thực tế trong số đó, lại có tới 32% là các Hợp tác xã “trá hình”, có nghĩa là họ hoạt động theo hình thức công ty, trong đó có nhiều Hợp tác xã thực chất là công ty nhưng lại “mang danh” là Hợp tác xã để được hưởng những ưu đãi của Chính phủ theo Luật Hợp tác xã ra đời năm 2003. Điều này tạo ra môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa các doanh nghiệp với các Hợp tác xã, khắc phục tình trạng các doanh nghiệp mang danh Hợp tác xã hưởng lợi từ chính sách Nhà nước, tránh thất thu thuế cho Nhà nước.
Điểm mới của Hợp tác xã 2012 còn thể chế hóa rõ hơn về bản chất, tổ chức của Hợp tác xã, để làm rõ sự khác biệt so với tổ chức doanh nghiệp, ở mục tiêu thành lập, quan hệ sở hữu, quan hệ kinh tế, quan hệ quản lý, và quan hệ phân phối trong Hợp tác xã. Hợp tác xã phải mang lại lợi ích cho thành viên thông qua đáp ứng nhu cầu chung về sản phẩm, dịch vụ, việc làm của thành viên là chủ sở hữu Hợp tác xã .
Về các chính sách hỗ trợ, Luật Hợp tác xã 2012 mở rộng hơn phạm vi ưu đãi, hỗ trợ gắn với bản chất Hợp tác xã , mang lại lợi ích cho cộng đồng, chú trọng đối tượng thành viên là nông dân, người dân tộc. Theo đó, Chính phủ quy định chi tiết các ưu đãi, hỗ trợ đối với Hợp tác xã, Liên hiệp Hợp tác xã hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, diêm nghiệp về đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng; giao đất, cho thuê đất để phục vụ hoạt động của Hợp tác xã, Liên hiệp Hợp tác xã theo quy định của pháp luật về đất đai; ưu đãi về tín dụng; vốn, giống khi gặp khó khăn do thiên tai, dịch bệnh; chế biến sản phẩm.
Luật Hợp tác xã 2012 quy định 9 Chương, 64 Điều tăng hơn 12 Điều so với Luật Hợp tác xã 2003. Ngoài ra, còn có các quy định liên quan các nội dung sửa đổi, bổ sung khác như Thành lập và đăng ký Hợp tác xã, Liên hiệp Hợp tác xã; Tổ chức quản lý Hợp tác xã, Liên hiệp Hợp tác xã; Tài sản, tài chính của Hợp tác xã, Liên hiệp Hợp tác xã; Chia, tách, hợp nhất, sáp nhập, giải thể, phá sản; Hợp tác xã, Liên hiệp Hợp tác xã; Tổ chức đại diện của Hợp tác xã, Liên hiệp Hợp tác xã; vv…
Huy Cường (tổng hợp) - Nguồn: Chinhphu.vn