Theo số liệu thống kê từ ITC, năm 2023, Trung Quốc nhập khẩu 73,60 nghìn tấn dưa hấu, tương ứng với 11,34 triệu USD, tăng 27,68% so với năm 2022. Việt Nam là nhà cung ứng chính dưa hấu tại thị trường này, với 7,88 triệu USD, chiếm 69,48% thị phần.

Tháng 12 năm 2023, Bộ NN&PTNT Việt Nam và Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã ký kết Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với quả dưa hấu tươi xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc. Theo đó, quả dưa hấu tươi của Việt Nam khi xuất khẩu sang Trung Quốc cần tuân thủ các quy định và các tiêu chuẩn liên quan đến vấn đề vệ sinh thực phẩm và yêu cầu kiểm dịch thực vật của Trung Quốc, quy định về đóng gói, bao bì, …

Để đảm bảo thực hiện theo đúng quy định, các doanh nghiệp (DN), thương nhân cần thực hiện thủ tục đăng ký xuất khẩu (XK). Bộ hồ sơ đăng ký XK bao gồm: Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh của DN XK; Giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật do Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT) cấp; Hợp đồng mua bán giữa DN XK và DN nhập khẩu (NK); Giấy chứng nhận vùng trồng dưa hấu XK sang Trung Quốc. Sau khi đã hoàn thành thủ tục đăng ký, DN, thương nhân nộp hồ sơ đăng ký XK tại Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật nơi sản xuất dưa hấu tươi.

Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật kiểm tra hồ sơ đăng ký xuất khẩu trong vòng 3 ngày làm việc. Nếu hồ sơ hợp lệ, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cấp giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật cho DN, thương nhân XK trong vòng 2 ngày làm việc.

DN, thương nhân cũng cần lưu ý các cửa khẩu được phép NK trái cây tươi của Trung Quốc để vận chuyển dưa hấu làm thủ tục XK.

Sau khi vận chuyển mặt hàng tới cửa khẩu, DN và thương nhân cần đăng ký khai báo hải quan theo đúng quy định của pháp luật Việt Nam. Trong đó, DN, thương nhân cũng cần lưu ý khai báo đúng mã HS, số lượng, trọng lượng, trị giá hàng hóa để tránh gặp rủi ro khi thông quan.

Hoàn tất khâu khai báo, các lô hàng dưa hấu của các DN, thương nhân Việt Nam sẽ được NK qua tất cả các cửa khẩu của Trung Quốc được Tổng cục Hải quan Trung Quốc cho phép NK trái cây và phải tiến hành kiểm dịch thực vật lấy mẫu 2%, đồng thời phải phù hợp với tiêu chuẩn an toàn thực phẩm quốc gia của Trung Quốc khi NK vào nước này.

Quá trình kiểm dịch, nếu hàng hóa đáp ứng các quy định của pháp luật Trung Quốc, cơ quan Hải quan Trung Quốc sẽ cho thông quan hàng hóa NK.